در این مطلب قصد داریم به یکی از ولایات افغانستان رفته و از آرامگاه «ناصر خسرو بلخی» شاعر نام آشنای فارسی زبان، در شهر یمگان ولایت بدخشان دیدن کنیم.
«ناصر بن خسرو بن حارث قبادیانی بلخی» در سال 1005 میلادی در ولایت بلخ باستان متولد شد و در دربار شاهان غزنوی و پس از آن در دربار سلجوقی‌ها، شخصیتی بانفوذ و شاعر و نویسنده ای توانا بود.
ناصرخسرو همچون بسیاری شاعران دیگر، مدتی در دربار پادشاهان زمان خود شعر می سرود. غزنویان او را بسیار گرامی می داشتند و جایگاه ویژه ای برای او قائل بودند. اما در زمان سلجوقیان این ارج و قرب کمرنگ شد.
وی پس از به تنگ آمدن از دربار سلجوقی‌ها، رو از دربارنشینی برگرداند و مسافرت پیشه کرد و پس از آن در طول 6 سال و 7 ماه و 22 روز در شهرهای مختلف منطقه حضور داشت.
ناصرخسرو نزدیک هفت سال مسافرت کرد و بعد از بازگشت به بدخشان اثر معروف خود «سفرنامه» را نوشت.
ناصرخسرو را همچنین با القاب «حجت»، «پیر کوهستان» و «سید شاه» می شناسند.
نمای بیرونی آرامگاه ناصرخسرو
آرامگاه «پیر کوهستان» در دامنه تپه های بلند و سرسبز و بین درختان تنومند چنار واقع شده است. دیوارها و ستون های این بنا به طرز ماهرانه ای با آیات قرآن حکاکی شده اند. عوامل طبیعی و درگیری ها بخش زیادی از کل آرامگاه را تخریب کرده اند. اما زیبایی معماری باستانی در جزئیات بنا به وضوح قابل مشاهده است.
شکل داخل مقبره ناصرخسرو در عین سادگی بسیار جذاب و قابل توجه می باشد. با ورود به داخل مقبره گویی پا به قرن پنجم گذاشته و با هر قدم در دل تاریخ فرو می رویم.
در گذشته نزدیک قبر ناصرخسرو قرآنی بزرگ از جنس پوست آهو قرار داشته است. ولی امروزه اثری از آن نیست.
بالاتر از آرامگاه ناصرخسرو، بر روی تپه ای بلندتر کلبه ای مخروبه وجود دارد. این کلبه در سال های اخیر تعمیر شده است.
ناصر خسرو 25 سال پایانی زندگی خود را در یمگان زیست و مهم‌ترین آثار خود را از همین مکان به یادگار گذاشت که مهم‌ترین آنها «روشنایی نامه»، «سفرنامه» و 2 دیوان شعر به زبان‌های عربی و فارسی است.
در آخرین روزهای زندگی، ناصر خسرو به برادرش وصیت کرد که در همین منطقه یمگان به خاک سپرده شود و برادر وی نیز طبق این وصیت، وی را در همین منطقه به خاک سپرد.
م ح/ ح ح
